Μάθημα 11: Η επιστροφή της ιστορίας
Mάθημα 10: Τοπίο-Αρχιτεκτονική και μή / Η Αρχιτεκτονική της Zaha Hadid
Στο πρώτο μέρος του μαθήματος συζητήσαμε για σύγχρονες προσεγγίσεις αρχιτεκτονικής τοπίου στα γραφεία αρχιτεκτονικής τοπίου Turenscape, VWA και Atelier Dreiseitl (μετονομασμένο σε Ramboll Studio Dreiseitl) σε διαγωνισμούς αλλά και υλοποιημένα έργα σε Κίνα, Αμερική, Ελβετία, Μέση Ανατολή, Γερμανία, Σιγκαπούρη και Σκανδιναβικές χώρες.
Η σύγχρονη αρχιτεκτονική τοπίου μαζί με τον βιοκλιματικό και τον υπολογιστικό σχεδιασμό είναι αυτή τη στιγμή οι πιο διαδεδομένοι τομείς εξέλιξης της αρχιτεκτονικής. Όλο και περισσότερα γραφεία αρχιτεκτονικής συμπεριλαμβανομένου των BIG, OMA, Heatherwick, Weiss/Manfredi κοκ στέφονται στα θέματα της πράσινης πόλης και των υποδομών.Πριν όμως μιλήσουμε και τις σύγχρονες τάσεις αρχιτεκτονικής τοπίου καλό θα ήταν να θέσουμε κάποιες βάσεις:Τι είναι το τοπίο; Ποιό το αντικέιμενο της αρχιτεκτονικής τοπίου; Ποιοί είναι οι πιο σημαντικοί εκπρόσωποι της σύγχρονης σκέψης και θεωρίας της αρχιτεκτονικής τοπίου; Πού βρίσκονται τα τοπία με τα οποία ασχολείται σήμερα η αρχιτεκτονική τοπίου; Έπειτα, ποια είναι τα κύρια θέματα τα οποία ερευνούν οι αρχιτέκτονες τοπίου σήμερα; Ποια θέματα απότελούν πηγή έμπνευσης για σύνθεση τοπίων; Μπορεί η επένδυση σε έργα αρχιτεκτονικής τοπίου που εστιάζουν σε θέματα τοπιακής απόδοσης να αποφέρει οφέλη έναντι του κόστους αποκατάστασης των πόλεων λόγω της κλιματικής αλλαγής;
Στο δέυτερο μέρος του μαθήματος συζητήσαμε ένα μέρος του έργου της Zaha Hadid, που έφυγε από τη ζωή τον προηγούμενο μήνα έχοντας σχεδιάσει και υλοποιήσει κτήρια σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία. Το μάθημα εστίασε σε ένα μέρος του έργου της αφενός λόγω του μεγάλου αριθμού των σημαντικών κτισμένων έργων της και αφετέρου λόγω του οτί έχει σημασία να εξετάσει κανείς της πορεία εξέλιξης της Zaha Hadid από τα χρόνια των σπουδών της στην Αrchitectural Association του Λονδίνου κατά τη δεκαετία toy 70. Γοητευμένη από την καθαρότητα του κονστρουκτιβισμού, η νεαρή Zaha Hadid, μαθήτρια του Ηλία Ζέγγελη και στενή συνεργάτιδα του Rem Koolhaas, αμφισβητεί αυτό που η ίδια αποκαλεί “συμβατική” αρχιτεκτονική για να δομήσει έναν δικό της κόσμο μορφών μέσα από την αποδόμηση. Τα εικαστικού χαρακτήρα σχέδιά της γίνονται το εφαλτήριο για μία καριέρα γεμάτη αντισυμβατικά κτήρια και σύνθετες μορφές. Κτήρια όπως το ΜΑΧΧΙ, το Vitra Station και το Dongdaemun Design Plaza, τα οποία παρουσιάστηκαν στο μάθημα, αποτελούν δείγματα μίας αρχιτεκτονικής που επαναπροσδιορίζει την κλίμακα του χώρου και θέτει το ζήτημα του κτηρίου ως αντικειμένου.
Παρουσιάσεις μαθήματος:
Μάθημα_10_Τοπίο – Αρχιτεκτονική και μή_Δήμητρα_Θεοχάρη
Μάθημα_10_Ζaha_Hadid_K_Τσιαμπάος
Mάθημα_10_Ζaha_Hadid_Parametric_K_Τσιαμπάος
Μάθημα_10_Zaha_Hadid_Π_Τουρνικιώτης
Τεύχος “Κριτική προσέγγιση της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομικής θεωρίας και πρακτικής των τελευταίων σαράντα χρόνων στο ευρύτερο πολιτισμικό πλαίσιο της σύγχρονης κοινωνίας”
Το τεύχος “Κριτική προσέγγιση της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομικής θεωρίας και πρακτικής των τελευταίων σαράντα χρόνων στο ευρύτερο πολιτισμικό πλαίσιο της σύγχρονης κοινωνίας” συμπληρώνει και υποστηρίζει τη διδασκαλία του μαθήματος “Ιστορία και Θεωρία 6: Η σύγχρονη εποχή”. Το τεύχος αποτελείται από τρία μέρη.Το πρώτο αναφέρεται στα τελευταία 40+ χρόνια σύγχρονη εποχής και στις βασικές κατευθύνσεις που ακολούθησε η αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη. Το δεύτερο μέρος περιλεμβάνει επιλεγμένα κείμενα που σχολιάζουν και ερμηνεύουν φαινόμενα της σύγχρονης εποχής. Το τρίτο έχει τίτλο: ‘Αρχιτεκτονκή-Πόλη και κινηματογράφος’ και περιλαμβάνει, εκτός από μια εκτεταμένη βιβλιογραφία και φιλμογραφία, κείμενα που αναδεικνύουν τη σχέση ανάμεσα στην αρχιτεκτονική σκέψη και το κινηματογράφο.
“Ο Φωτογράφος, ο Αρχιτέκτονας και το Καλύβι του”: ημερίδα στο μουσείο Μπενάκη
Ευχαριστούμε όλους σας για το ενδιαφέρον και την προσέλευσή σας στα εγκαίνια της έκθεσης “Lucien Hervé | Το καλοκαίρι του κυρίου Le Corbusier” την προηγούμενη εβδομάδα. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 29/05, ενώ το Σάββατο 21/01 θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιό της η ημερίδα με τίτλο “Ο Φωτογράφος, ο Αρχιτέκτονας και το Καλύβι του”στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς το Σάββατο 21.05.16, ώρα 10.00.
Δύο κύκλοι συζητήσεων θα αναζητήσουν, (1) τη σχέση φωτογραφίας και αρχιτεκτονικής, με αφετηρία το έργο του Lucien Hervé για τον Le Corbusier, (2) το αρχιτεκτονικό και ανθρωπολογικό ενδιαφέρον του μικρού Cabanon, ως σχεδιαστικού προτύπου και ως αρχέτυπου κατοικίας.
Η ημερίδα οργανώνεται από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, το Μουσείο Μπενάκη και το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, με τη στήριξη του Ιδρύματος Le Corbusier, του Γαλλικού Ινστιτούτου, του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής, της Ελβετικής Πρεσβείας, του Ελληνικού Docomomo και της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων του Ιδρύματος Le Corbusier.
Τοπίο – Αρχιτεκτονική και μη: διάλεξη Δήμητρας Θεοχάρη
Την Τρίτη 17/05 θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του μαθήματος η διάλεξη με τίτλο “Τοπίο – Αρχιτεκτονική και μη”της Δήμητρας Θεοχάρη.
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα Α002 στις 16:00.
Η Δήμητρα Θεοχάρη ζει και εργάζεται στο Ueberlingen της Νότιας Γερμανίας, σαν αρχιτέκτων μηχανικός (ΕΜΠ) και αρχιτέκτων τοπίου (MLA I ap, UTSOA) στο γραφείο αρχιτεκτονικής τοπίου και αστικής υδρολογίας Ramboll Studio Dreiseitl (Ramboll Water, www.dreiseitl.com). Με την αρχιτεκτονική τοπίου ασχολήθηκε μετά τις σπουδές της στο The University of Texas at Austin, ενώ ταυτόχρονα παρακολούθησε το Sustainable Design Portfolio Program για να δώσει έμφαση σε θέματα βιωσιμότητας στην κλίμακα της πόλης. Το προσωπικό της συνθετικό έργο έχει βραβευθεί σε διάφορους διαγωνισμούς με πιο σημαντικές τις βραβεύσεις από την Texas Association of Landscape Architects (ASLA) και τρία βραβεία για την καλυτερη σύνθεση φοιτητικού έργου Ιερής Αρχιτεκτονικής από το περιοδικό Faith&Form IFRAA για τρία έργα τις χρονιές 2013, 2015 και 2016. Τρία από τα έργα της έχουν παρουσιαστεί στην μετακινούμενη έκθεση American Institute of Architects (ΑΙΑ) και στην ετήσια διάσκεψη του ΑΙΑ για τα έτη 2013, 2015 και 2016. Η Δήμητρα έχει έργαστει για δύο χρόνια στην εταιρεία Turenscape στο Πεκίνο, δουλεύοντας μεταξύ άλλων με την ομάδα Turenscape+Lake|Flato για τον Waller Creek Competition. Αργότερα, στα πλαίσια έρευνας για την αστική γεωργία (Food Urbanism) εργάστηκε στην εταιρεία VWA σχεδιάζοντας το νικητήριο έργο του διεθνή διαγωνισμού για το πρώτο προς υλοποίηση πρωτοποριακό Agro-Park στο Bernex της Γενεύης (ένα πάρκο 9 εκταρίων και με αναμενόμενο κατασκευαστικό κόστος 7 εκατ. CHF). Στο Ramboll Studio Dreiseitl που βρίσκεται τα τελευταία δυόμισι χρόνια έχει εργαστεί πάνω στο Landscape Masterplan of Masdar City (στο Άμπου Ντάμπι των Ηνωμένων Εμιράτων), στο νέο ζωολογικό κήπο της Σιγκαπούρης, στο Gardenshow του Schorndorf (Γερμανία), στο νέο πολιτιστικό πάρκο του Binhai (στην Tianjin, Κίνα) και για διάφορα έργα διαφορετικών κλίμακων σε Δανία, Κίνα, Ινδονησία, Μπαχρέιν, Σιγκαπούρη, Τουρκία, Σκωτία, Ινδία, Βοστώνη και Σαν Φρανσίσκο.
Mάθημα 9: Η αρχιτεκτονική της δικτατορίας
Οι ρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά την επταετία της δικτατορίας και το αντίκτυπο που είχαν στο κτισμένο περιβάλλον δεν μπορούν να αποτιμηθούν εύκολα. Ωστόσο, μέσα από το μάθημα προσπαθήσαμε να εξετάσουμε το πώς οι ρυθμίσεις αυτές εφάρμοσαν τις αρχές του μοντέρνου την ίδια στιγμή που σε Ευρώπη και Αμερική ανθίζει το Μεταμοντέρνο, και κυρίως, πώς επιστράτευσαν μία σειρά από φιλο-λαϊκές πολιτικές για το χώρο προκειμένου να εδραιώσουν ένα αναχρονιστικό, αντι-δημοκρατικό καθεστώς.
Λίγες παραγράφους κάτω από τον αναγκαστικό νόμο 394 για τη λογοκρισία, η νομοθεσία της χούντας περιλαμβάνει τη νομοθετική ρύθμιση για τα επιτρεπόμενα ύψη των οικοδομών και συστήμα της ελεύθερης δόμησης. Η ρύθμιση αυτή τροποποεί δραστικά τους μέχρι τότε οικοδομικούς κανόνες, αυξάνοντας, μαζί με τους ορόφους των οικοδομών, τις δυνατότητες εκμετάλλευσης της γης, απελευθερώνοντας τη μορφολογίας της οικοδομής απο το αστικό μέτωπο και τη συμπαγή μορφολογία του οικοδομικού τετραγώνου, και καθιερώνοντας ένα σύστημα ελεύθερης δόμησης. Στο αστικό τοπίο της Αθήνας της δικτατορίας προστίθεται μία σειρά ψηλών κτηρίων που δημιουργούν, αποσπασματικά, μία νέα κορυφογραμμή για την πόλη, όπως ο Πύργος των Αθηνών, του Πειραιά, της Πανόρμου και του ΟΤΕ. Παράλληλα, μία σειρά αρχιτεκτονικών διαγωνισμών που γίνεται υπό το καθεστώς της δικτατορίας φιλοδοξεί να αλλάξει την πόλη, εισάγοντας μία σειρά από δημόσια κτήρια όπως κτήρια διοίκησης, σχολεία και νοσοκομεία. Μέσα από τις προτάσεις για τα κτήρια αυτά βλέπουμε την τάση των αρχιτεκτόνων να ανταποκριθούν στις αρχές του μοντέρνου σε ένα κατά τα άλλα αναχρονιστικό πολιτικό σύστημα. Την ίδια εποχή, μία νέα γενιά αρχιτεκτόνων που αμφισβητεί όχι μόνο το μοντέρνο αλλά κυρίως, το καθεστώς της χούντας, οραματίζεται μία νέα αρχιτεκτονική που αντιστέκεται σε πολλαπλά μέτωπα.
Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος μεταφερθήκαμε στην Τρούμπα του Πειραιά, μία συμβολική περιοχή που η χούντα επιχειρεί να “αναμορφώσει”, την Τρούμπα της αμαρτίας, της ανηθικότητας, την Τρούμπα των φτωχών. Η Βίλα του Ζαχαρίου, το νέο Δημαρχειακό Μέγαρο του Πειραιά και ο σταθμός επιβατών του Λιάπη, το μπάζωμα της Πειραϊκής και η μετατροπή του Πασαλιμανιού των ψαράδων σε σύγχρονη μαρίνα του ΕΟΤ με την υπογραφή του Άρη Κωνσταντινίδη ορίζουν μία αντιφατική εποχή, εποχή τεράτων και σημαντικών αλλαγών. Η υιοθέτηση της λαικής κουλτούρας απο καλλιτεχνες που πρωτοστατούν στο μετέπειτα αντιδικτατορικό πνεύμα έρχεται, στον Πειραιά της δικτατορίας, να δει με διαφορετική ματιά την ιστορία και να αμφισβητήσει τη συνέχεια που η δικτατορία προσπαθεί να δημιουργήσει.
Μάθημα_9_Η αρχιτεκτονική της επταετίας_Π_Τουρνικιώτης
Mάθημα 8: Ελαιώνας / Λιμάνια και θαλάσσια μέτωπα στη μεταβιομηχανική πόλη
Παρουσιάσεις Α. Φωτάκη:
Mathima_8_Syghroni_Poli_Fotakis
Mathima_8_Eleonas_EPFL_Fotakis
mathima_8_Eleonas enclave EPFL _Fotakis
Παρουσίαση Π. Τουρνικιώτη:
Μάθημα 7: Οι δρόμοι στη μεταβιομηχανική πόλη
Παρουσιάσεις διδασκόντων:
Μathima 07 – streets in post-industrial city – P_Tournikiotis
Ελαιώνας ως Ελαιώνας: διάλεξη Α. Φωτάκη
Την Τρίτη 19/04 θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του μαθήματος η διάλεξη με τίτλο “Ελαιώνας ως Ελαιώνας”του Αλέξανδρου Φωτάκη, αρχιτέκτονα από την Πολυτεχνική Σχολή της Λωζάνης. Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα Α002 στις 16:00.
Ιστορία & Θεωρία 6 